تغییر حاکمیت سیاسی/راه‌های تغییر حاکمیت سیاسی

1. تشکیل ائتلاف منطقی و کنار گذاشتن اختلافها بین گروهها و احزاب در رسیدن ب هدف مشترک

نافرمانی مدنی

نوشتار اصلی: نافرمانی مدنی

انواع نافرمانی

• پنهانی و آشکارا

تحریم

اقتصادی

خارج کردن پول و دارایی‌ها از بانک‌ها و موسسات مالی

بیرون کشیدن پول و سرمایه از سیستم بانکی وابسته به حاکمیت مخصوصاً بانک‌های دولتی

معمولاً شهروندان مخصوصاً رده‌های سنی سالخورده و بازنشسته برای سرمایه‌گذاری به دلایل مختلف از جمله ثبات و امنیت در سیستم بانکی از موسسات بانکی یا مالی وابسته به حاکمیت استفاده می‌کنند. همچنین بیرون کشیدن سرمایه از بانک‌ها ممکن است باعث افزایش نقدینگی و تنش و تورم در بازار گردد. به همین دلیل در تحریم اقتصادی برای تغییر حاکمیت باید تمهیداتی در نظر گرفته شود که در خلال مدت تغییر حاکمیت و استقرار نظام جدید، علاوه بر فلج کردن سیستم اقتصادی به عنوان یکی از ارکان و ستونهای دوام و برقراری رژیمها، با خروج سرمایه از بانکها و موسسات مالی، مردم با اطمینان خاطر و به دون از ترس و عدم اعتماد به فضای آتی اقتصادی و حوادث و وقایع انگیزه همسویی با سیاستهای تغییر حاکمیت را داشته باشند.

در این بین باید نخبگان و برنامه‌ریزان اقتصادی با مدیریت امور تمهیداتی را در نظر بگیرند که هر نوع واکنش قابل پیش‌بینی و چاره‌اندیشی باشد و همچنین هر گونه اتفاق موافق و همسو با جریان تغییر حاکمیت قرار گیرد.

در این مورد می‌توان به مثال کشور قبرس در سال ۲۰۱۰ توجه داشت.

عملیات روانی یا ایذایی

• انتخابات نمایشی سخره‌آمیز اقدامات نمادین همگانی
• استفاده نمادین از چراغ یا بوق خودروها

شایعه و ضدشایعه

هنگامی که افراد به شدت مشتاق کسب خبر درباره چیزی هستند، اما نمی‌توانند اطلاعات موثقی بدست آورند، مستعد پذیرش شایعهها می‌شوند.

رواج شایعه‌ها نشان‌دهندهٔ زودباوری مردم و ظرفیت آنها برای تن دادن به تلقین و همچنین همراهی با جمع است.

یکی از دلایل اهمیت بررسی شایعه‌ها این است که «چه کسی از رواج این شایعه سود می‌برد.» این امر برای درک منشاء این شایعه‌ها سودمند است. البته ممکن است یک شایعه، ناشی از شوخی سادهٔ فرد یا افرادی باشد که شایعه پراکنیِ آنها به طور اتفاقی فراگیر می‌شود.

دیگر اهمیت شایعه‌ها در این است که، رواج یک شایعه می‌تواند اطلاعاتی از میزان زودباوری مردم آن جامعه نسبت به خبری که شک‌برانگیز و اثبات‌نشده‌است، در اختیار کارشناسان و همچنین دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی یک کشور گذاشته و در زمان بحران و یا در چهارچوب جنگ‌های روانی و رسانه‌ای برایشان مفید باشد.

شایعه‌های سیاسی می‌توانند گاه برای یک حکومت خطرناک باشند، گاهی مفید و گاهی هم بی آزار. نمونه‌هایی از هر سه مورد در ایران وجود داشته‌است. از شایعه مرگ سید علی خامنه‌ای رهبر ایران، تا شایعه مرگ احمد جنتی که موجب پیدایش لطیفه‌هایی دربارهٔ سن او شد.

همچنین شوخی‌های فریب‌آمیز می‌توانند نشان‌دهندهٔ ایده‌آل‌های نویسندگان آنها باشند. علاوه بر آن، نظرات خوانندگان این گونه اخبار و دروغ‌های ۱۳ در وب‌گاه‌ها نیز نشان می‌دهد این خبرها آرزوهای خوانندگان بوده‌است. مانند «رفع توقیف روزنامه‌های هم‌میهن، شرق و خبرگزاری ایلنا» و «خبر کناره‌گیری حسین شریعتمداری از روزنامه‌نگاری».

به گفتهٔ بازتاب، زودباوری مردم ایران و علاقه به شنبدن اخبار باورنکردنی، مسئله‌ای‌ست که از دیرباز در ایرانیان دیده می‌شده و پس از ظهور فناوری، جدی‌تر شده‌است. مهدی خرم دل «شایعهٔ لوگوی پپسی روی ماه» را فرصتی برای سنجش میزان تغییر اگاهی و زودباوری ایرانیان دانسته و با ذکر اینکه ده‌ها هزار نفر ایرانی شهرنشین (چون خبر به شکل وسیع به شهرهای کوچک و روستاها نرسید) و حتی طبقه اِلیت (نخبه) جامعه به سادگی فریب خوردند، نتیجه می‌گیرد در ایران همچنان راه برای عوام فریبی و سیاست‌های عوامانه (grassroots politics) باز است.

نبرد رسانه‌ای

این اقدامات در فاز اول با استفاده از ابزارهایی همچون رسانه‌ها، سایت‌ها و فضاهای مجازی، رسانه‌های چاپی، شعارها، کاریکاتورها، دیوارنویسی ها و استفاده از پرچم ها و رنگ های نمادین و همچنین تظاهرات خودرویی و اجتماعات اعتراض آمیز بود که با حمایت کشورهای بیگانه واپوزیسیون داخلی در حمایت و تبلیغات انتخاباتی انجام گرفت.

• یاد آوری ناکارامدی حاکمیت و عدم قبول بازی‌های سیاسی نظیر انتخابات نمایشی
• اطلاع رسانی برای تحریم شرکت‌ها و محصولات وابسته به حکومت مخصوصا شرکتهایی که اقدام به اخراج پرسنل انقلابی یا تنزیل نیرو می‌کنند.
• افشای هویت ماموران مخفی

اینترنت

اينترنت و وسايل مدرن ارتباط جمعي (مثل تلفن همراه) در شكل گرفتن انقلاب هاي جدید خصوصا انقلاب اخیر كشورهاي عربي نقش بسيار موثري داشته اند. اين در حاليست كه ديكتاتورها هم از اينترنت و ابزارهاي مدرن ارتباطي براي سركوب مردم كمك گرفته اند.

سازمان عفو بين الملل در گزارش ساليانه اش درباره وضعيت حقوق بشر در دنيا، از نقش موثر سايت هايي چون فيس بوك و توييتر در آگاه و متحد كردن مردم تقدير كرد و در عين حال نسبت به سوء استفاده رژيم هاي ديكتاتوري از ابزارهاي مدرن ارتباط جمعي هشدار داد.

«سليل شتي»، دبير كل عفو بين الملل گفت: درست است كه انقلاب مصر و تونس پيروز شد، ولي در كشورهاي ديگر عربي، نظير ليبي ، يمن و بحرين، شاهد اين هستيم كه دولت هاي سركوبگر از اينترنت و ابزارهاي مدرن تكنولوژيك براي سركوب مردم و به دست آوردن اطلاعات برضد فعالان سياسي استفاده مي كنند.

فیلتر کردن اینترنت

دولت‌های خودکامه‌، بخش اعظمی از اینترنت را به بهانه‌های مختلف از قبیل نشر مطالب مغایر با امنیت ملی یا مصالح جامعه یا ... مسدود و فیلتر کرده‌اند. مخصوصا شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و توِیتر و یوتیوب و اینستاگرام یا مسنجرهایی مانند وی‌چت و واتس‌اپ و ... به خاطر ایجاد بستر ارتباط سریع چند رسانه‌ای مورد هجوم بعضی از دولتها من جمله ایران قرار گرفته است.

هر چند که انقلاب‌ های خاورمیانه از تونس آغاز شد و سپس به سرعت به مصر رسید اما مي‌توان گفت که نمود دموکراسی اینترنتی در خاورمیانه از میدان "التحریر" قاهره آغاز شد و جنبش «ششم آوريل» مصری‌ها نخستين حزب مجازي در این منطقه از جهان بود كه در فضاي اينترنت متولد شد.

این جنبش به مدد همین تکنولوژی ، به سرعت ماهیت اصلی خود را شناخت و فعالیت‌های سیاسی خود را به گونه‌ای آغاز کرد که حتی حکومت وقت مصر و حامیان این کشور در عرصه بین‌المللی هم نتوانستند اهداف و ماهیت آن را باز‌شناسی کنند.

چندی نگذشت که "ششم آوریل" با کمک جنبش‌های اجتماعی که در فضاهای مجازی متولد شدند به بخشی از زندگی مصری‌ها تبدیل شد. این نفوذ در آن زمان با واكنش‌هاي متناقض احزاب سياسي و سنتي مصر مواجه شد.

سران احزاب مصری معتقد بودند اعتصاب‌هایی که "ششم آوریل" به راه می‌اندازد به کارایی آنان لطمه وارد می‌کند؛ چرا که آنان به صورت سنتی به همان انتشار اعلاميه‌های نوشتاری، كتاب و روزنامه عادت كرده بودند و نمی‌توانستند قدرت فوق‌العاده وسايل ارتباطي را درک کنند.

در واقع آن تجربه، بيانگر موفقيت اينترنت و تلفن‌همراه و نیز ناکامی قلم و كاغذ در عرصه عمل سياسي بود. شايد رمز اين كار مسئله ساده‌اي بود كه احزاب سنتي به آن توجه نداشتند و آن "روابط درهم تنيده در فضاي رسانه‌"هاست كه براي دنياي سياست اهميت فوق‌العاده‌اي دارد.

"بنجامين آرباربر" متفکر آمریکایی در این‌باره می‌گوید: هیچ‌گاه نمی‌توان نقش کنونی اینترنت در فضای سیاسی و جهانی کنونی منطقه نادیده گرفت. اگر به فعالیت‌های گروه تروریستی القاعده در سال‌های اخیر نگاهی بیاندازیم به خوبی متوجه می‌شویم که این گروه به دلیل تولد در دوران جهان‌گرایی و از طریق اینترنت به سرعت حوزه نفوذ خود را در جهان گسترش داد.

او اما بر این نکته نیز تاکید می‌کند که در این دوران هم نمی‌توان روند‌هاي اجتماعي، فرهنگي و سياسي كشورها را نادیده گرفت چرا که این عوامل بسیار مهم‌تر از تحولات تكنولوژيك و رسانه‌ای هستند.

محققان معتقدند که ویژگی‌ و تأثیرات اینترنت بر دموکراسی جدید غیرقابل پیش‌بینی است ، اما نمی‌توان گفت که کارایی تکنولوژی در همه جوامع یکسان است چراکه اثراتی که اینترنت بر جوامعی مانند آمریکا می‌گذارد با مصر یا دیگر کشورهای درگیر بهار عربی متفاوت است.

در آمریکا هرچند جنبشی به نام "تسخیر وال‌ استریت" از طریق همین پایگاه‌های مجازی شکل گرفت و با کمک همین ابزارها خاموش نمی‌شود اما هرگز در این کشور، جنبشی مانند ششم آوریل به راه نمی‌اندازد. از همین رو می‌توان نتیجه گرفت که تاثیرات اینترنت بر جوامع غربی و پیشرفته بسیار با کشورهای جهان سومی متفاوت است و در نتیجه دموکراسی در این کشورها هیچ‌گاه از ویژگی دموکراسی غربی برخوردار نمی‌شود.

تحلیل‌گران آمریکایی بر این باورند، هرچند که فضای مجازی مانند دیگر کشورها بر فضای سیاسی آمریکا تاثیرگذار نیست اما انتخابات کنونی آمریکا و انتخابات پیشین آمریکا به شدت تحت تاثیر فضای آنلاین بود.

به گفته آنان، "باراک اوباما" رئیس جمهوری آمریکا، به خاطر استفاده از فضای مجازی مانند شبکه‌های اجتماعی "یوتیوپ"‌، "توئیتر" و "فیس‌بوک" توانست بر کرسی ریاست‌جمهوری این کشور تکیه بزند. 

البته آنان بر این نکته نیز تاکید می‌کنند که کسی نمی‌تواند اثر اینترنت را بر این انتخابات کتمان کند اما باید قاطعانه گفت که عوامل ديگري چون بحران اقتصادي آمريكا و غرب در سال 2007 و جنگ‌هاي متوالي در عراق و افغانستان در این فرآیند تاثیرات مضاعفی داشتند و به جرات می‌توان گفت که اینترنت به تنهایی کارایی لازم را ندارد و نمی‌تواند حتی الفبای دموکراسی را پایه‌گذاری کند.

اعلام جرم

اعلام جرم علیه مسئولین عالیرتبه رژیم در محاکم بین المللی و دادخواهی و پیگیری آن از طریق موسسات حقوقی یا حقوقدانان بین المللی و یا موسسات صلح طلب و بشر دوستانه

• محاکمۀ نمادین

تقویم و روزشمار

تعیین روزشمار و کنتور زمانی وقایع برای پیگیری حوادث و رویدادها

ابراز همبستگی با همباوران و همرزمان عزاداری سیاسی مراسم تشییع تمسخرآمیز مراسم تدفین نمایشی بایکوت اجتماعی عام بایکوت اجتماعی خاص محجور کردن شرکت نکردن در برنامه‌های عمومی، بی‌اعتنایی به رسوم و عدم همکاری با سازمان‌ها بیرون آمدن از نهادهای اجتماع کنار کشی از سامانه اجتماعی ساده زیستن فشار بر مجامع بین المللی برای لغو یا تعلیق مراودات سیاسی - دیپلماتیک یا اقتصادی تحریم سازمان‌ها و موسسات دولتی

مبارزهٔ خشونت پرهیز

• راهپیمایی سکوت
• لابی گروهی
• نماد- پوشی (پوشیدن نمادهای خاص)
• پرچم
• دعا و عبادت و مراسم مذهبی

براندازی نرم

براندازی نرم یا تغییر نرم یا تغییر دموکراتیک یا تغییر خشونت پرهیز یا استحالهٔ درونی

انقلاب رنگی یا مخملی

• استفاده از رنگ یا نماد مشترک در اعتراضات اجتماعی نظیر راهپیمایی

با توجه به رفتار رژیمهای دیکتاتوری و توتالیته آیا ضرورت دارد تا انتخابات صبر کرد آیا نسخهٔ انقلاب رنگی کارامدی خود را هنوز دارد که نخبگان سیاسی را حذف یا ترور شخصیتی یا منزوی یا فراری میدهد و تمام شریانهای حیاتی مردم را در دست گرفته