زبان آذربایجان در گذر زمان/مقدمه
| ' | مقدمه | جغرافیای تاریخی و نام آذربایجان |
| زبان آذربایجان در گذر زمان |
آنچه که می‌خوانید پاسخ‌های دکتر عباس جوادی به کم و بیش صد پرسش در باره زبان آذربایجان در بستر تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه است. پرسش‌ها را «حمید آستانه» طرح و همراه با پاسخ‌های آنها از ضبط کامل این گفتگو پیاده کرده است که بتدریج منتشر خواهند شد.
برای درک بهتر و آسانتر این گفتگو و محیط تاریخی و اجتماعی موضوع‌ها، کوشش کرده‌ایم این مجموعه را بر پایهٔ دوره‌های تاریخی فصل بندی کنیم. این فصل بندی را از آغاز دوره تاریخ مکتوب ایران و آذربایجان (اوایل هزاره یکم پ. م) یعنی مدت کوتاهی پیش از مادها شروع کرده تا پایان قرن بیستم م. مرحله به مرحله به پیش خواهیم برد. مثلاً برای موضوع دگرگشت زبان از آذری پهلوی به ترکی که دستکم در عرض ۵۰۰ سال بین سلجوقیان و صفویان انجام یافته، فصل جداگانه‌ای اختصاص داده شده است. با این ترتیب موضوعات مهم و جداگانه زبانشناختی و ادبی را متناسب با همین فصل بندی تاریخی بررسی خواهیم کرد.
بررسی وضع و نقش زبان در آذربایجان از دوره پیشا ماد شروع شده تا دوره معاصر ادامه خواهد یافت و هفده فصل را دربر خواهد گرفت. فصل پایانی و هشتم این مرور تاریخی «پیوستی» حاوی بیست مقاله از عباس جوادی است که با موضوع کلی این تاریخچهٔ کوتاه مرتبط هستند و به درک بهتر موضوع کمک می‌کنند.
در پرسش‌ها و پاسخ هائی که خواهید خواند، این نگرش زبانشناسی تاریخی و اجتماعی به نگرش صرفاً تاریخی و یا ادبی برتری خواهد داشت. کوشش کرده‌ایم پرسش‌ها و پاسخ‌ها ساده و تا حد امکان از نگاه خوانندگان غیر متخصص به سادگی قابل فهم باشند. در تهیه این مجموعه نه جامعه دانشگاهی و کارشناس، بلکه عموم علاقمندان به موضوع زبان در آذربایجان و ایران در نظر گرفته شده‌اند. از این رو پرسش هائی مطرح شده‌اند که بنظر ما اغلب به ذهن تعداد بیشتری از علاقمندان می‌آید. از دکتر جوادی نیز خواهش شده است که پاسخ‌ها حدالامکان ساده و برای خوانندگان عادی قابل فهم باشند. از این جهت نیز کوشش شده است آن لحن گفتگوئی که در ضبط اصلی پرسش‌ها و پاسخ‌ها بود، چندان ویرایش نشود. با اینهمه در مواردی که دادن منبع لازم بنظر می‌رسید، سعی کرده‌ایم این کار را انجام بدهیم، اگرچه در مواردی که مربوط به دانش عمومی و آنسیکلوپدیک است، از دادن منبع خودداری خواهیم نمود.
حمید آستانه، ژانویه ۲۰۱۷
نقل قول، کپی‌برداری و توزیع این مطالب به شرط وفاداری به متن و یادآوری منبع بلا مانع است.
عباس جوادی