آشنایی با هواشناسی/تروپوسفر
تعاریف | تروپوسفر | استراتوسفر |
آشنایی با هواشناسی |
تروپوسفر
[ویرایش]تروپوسفر از سطح زمین آغاز میشود و تا ۴ تا ۱۲ مایل (۶-۲۰ کیلومتر) ارتفاع دارد و از استوا تا قطبها متغیر است. در خط استوا حدود ۱۱ تا ۱۲ مایل (۱۸-۲۰ کیلومتر) بلند، در ۵۰ درجه سانتیگراد و ۵۰ درجه سانتی گراد، ۵½ مایل و در قطبهای زیر چهار مایل ارتفاع دارد. تروپوسفر متراکم ترین لایه جو است که به دلیل داشتن ۷۵٪ از جرم جو است؛ و از ۷۸٪ نیتروژن، ۲۱٪ اکسیژن، آثار کوچک گازهای دیگر و تقریباً کل بخار آب اتمسفر تشکیل شده است. با کاهش گازهای این لایه، هوا نازک تر میشود؛ بنابراین، دمای موجود در تروپوسفر با افزایش ارتفاع نیز کاهش مییابد. هرچه بالاتر میروید، درجه حرارت از حدود ۶۲ درجه فارنهایت (۱۷ درجه سانتیگراد) به -۶۰ درجه فارنهایت (-۵۱ درجه سانتیگراد) کاهش مییابد. با این وجود، گاهی اوقات دما با افزایش ارتفاع در تروپوسفر کاهش نمییابد بلکه افزایش مییابد. چنین وضعیتی به عنوان وارونگی دما شناخته شده است. وارونگی دما از اختلاط عمودی هوا محدود یا جلوگیری میکند. چنین پایداری اتمسفری میتواند به قسمت آلودگی هوا منجر شود و آلایندههای هوا ساطع شده در سطح زمین در زیر وارونگی دما به دام میافتند.
تروپوسفر لایهای است که بیشتر اوضاع آب و هوای جهان در آن رخ میدهد. از آنجا که درجه حرارت با ارتفاع در مناطق گرمسیری کاهش مییابد، هوای گرم در نزدیکی سطح زمین میتواند به آسانی افزایش یابد، از هوای سردتر در زیر آن متراکم تر است. در حقیقت مولکولهای هوا میتوانند در چند روز به بالای تروپوسفر حرکت کرده و دوباره به پایین برگردند. چنین حرکت عمودی یا همرفت هوا باعث ایجاد ابر و در نهایت باران از رطوبت موجود در هوا میشود و بیشتر هوای مورد نظر را به وجود میآورد. تروپوسفر توسط تروپوپا، منطقهای با دمای پایدار پوشانده شده است. سپس دمای هوا در استراتوسفر شروع به افزایش میکند. چنین افزایش دما مانع از انتقال زیاد هوا به خارج از مناطق غیرمجاز میشود، و در نتیجه بیشتر پدیدههای هوا از جمله رعد و برقهای کومولونیمبوس بلند، در مناطق گرمسیری محدود میشوند.