پرش به محتوا

آموزش زبان اردو/الفبا

ویکی‎کتاب، کتابخانهٔ آزاد

پارسی باستان و پارسی میانه بر زبانهای تمدن حوزه رود سند اثرات زیادی داشته‌است. بعضی معتقدند فصل مشترک زبانهای تمام این منطقه سانسکریت است که در حال حاضر رو به انقراض است. فارسی اثرات زیادی بر سایر زبانهای همسایه ایران گذاشته‌است به‌خصوص بر زبانهای هندی - اردو - عربی- ترکی. الفبایی است که از راست به چپ نوشته می‌شود و برای نوشتار زبان اردو کاربرد دارد. این الفبا از الفبای پارسی که آن را با نام الفبای پارسی-عربی نیز می‌شناسند گرفته‌شده که خود از الفبای عربی گرفته‌شده است. الفبای اردو تا ۵۸ حرف دارد که ۳۹ حرف از آنان، ریشه هستند و دیگر حروف، تغییریافتهٔ این حروف هستند.

الفبا

[ویرایش]
# نام اِی‌اِل‌اِی-اِل‌سی نویسه‌گردانی شکارچی آوا علامت مشتق
1 الف alif ā, ʾ, – /ɑ:, ʔ, ∅/ ا
2 با ba b /b/ ب
3 پا pa p /p/ پ
4 تا ta t /t/ ت
5 ٹا ṭa t /ʈ/ ٹ
6 ثا sa s s /s/ ث
7 جيم jīm j /d͡ʒ/ ج
8 چيم cīm c ch /t͡ʃ/ چ
9 بڑی حا baṛī ḥa h /ɦ/ ح
10 خا kha kh kh /x/ خ
11 دال dāl d /d/ د
12 ڈال ḍāl d /ɖ/ ڈ
13 ذال zāl z z /z/ ذ
14 را ra r /r/ ر
15 ڑا ṛa r /ɽ/ ڑ
16 زاين zain z /z/ ز
17 ژاين zhain zh zh /ʒ/ ژ
18 سین sīn s /s/ س
19 شین shīn sh sh /ʃ/ ش
20 صاد slād sl sl /ɬ/ ص
21 ضاد dzād dz dz /d͡z/ ض
22 طو tsā ts ts /t͡s/ ط
23 ظو zlā zl zl /ɮ/ ظ
24 عین ʿain ā, o, e, ʿ, – /ɑ:, o:, e:, ʔ, ʕ, ∅/ ع
25 غین ghain gh gh /ɣ/ غ
26 فا fa f /f/ ف
27 قاف qāf q /q/ ق
28 کاف kāf k /k/ ک
29 گاف gāf g /ɡ/ گ
30 لام lām l /l/ ل
31 میم mīm m /m/ م
32a نون nūn n /n, ɲ, ɳ, ŋ/ ن
32b نون غنّه nūn ghunnah n /◌̃/ ں
34 واؤ wāʾo v, ū, o, au w, ū, o, au /ʋ, u:, o:, ɔ:/ و
33 چھوٹی ها گول ها choṭī hagol ha h /ɦ/ or /∅/ ہ
35 دو چشمی ها do-cashmī ha h /ʰ/ or /ʱ/ ھ
36 ہمزة hamzah ʾ, – /ʔ/، /∅/ ء
37 چھوٹی يا choṭī ya y, ī, á /j, i:, ɑ:/ ی
38 بڑی يا baṛī ya ai, e /ɛ:, e:/ ے

دونگارههای همسان نازک از این قبیل‌اند:

دونگاره رونوشت آوا
بھ bh [bʱ]
پھ ph [pʰ]
تھ th [tʰ]
ٹھ ṭh [ʈʰ]
جھ jh [d͡ʒʰ]
چھ ch [t͡ʃʰ]
دھ dh [dʱ]
ڈھ ḍh [ɖʱ]
رھ rh [rʱ]
ڑھ ṛh [ɽʱ]
کھ kh [kʰ]
گھ gh [ɡʱ]
لھ lh [lʱ]
مھ mh [mʱ]
نھ nh [nʱ]
هھ hh [hʱ]
وھ wh [ʋʱ]
یھ yh [jʱ]

نکات

[ویرایش]

الفبای اردو بر پایه الفبای پارسی بنیان نهاده شده که با افزودن چهار حرف دیگر به الفبای فارسی تشکیل شده‌است. این چهار حرف عبارت‌اند از: ٹ، ڈ، ڑ، ٹ، ڈ، ڑ، ے (ی). حرف «هـ» دوچشم نیز در اردو با قلمی دیگر به‌صورت: «ه» نمایش داده می‌شود.