پرش به محتوا

آموزش زبان عربی/مقدمه

ویکی‎کتاب، کتابخانهٔ آزاد

زبان عربی یکی از زبان‌های سامی، زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد، اسلام و زبان رسمی در کشورهای عربی و زبان اقلیت در بقیه کشورهای آفریقای شمالی است. عربی زبان رسمی ۲۵ کشور و با ۴۰۰ میلیون‌نفر گویشور جزو پرگویش‌ترین زبان‌های جهان است. این زبان امروزه دارای لهجه‌ها و گویش‌های گوناگونی است ولی عربی نوین معیار به عنوان زبان رسمی نوشتار در همه کشورهای عرب پذیرفته‌شده است. تأثیر عربی بر زبان‌های دیگر جهان اسلام مانند فارسی، پَشتو، اُردُو، هندی، و زبان‌های گوناگون خانوادهٔ زبان‌های ترکی چشمگیر است. همچنین دستور زبان عربی که دارای قواعد زبانی خاصی اند که بدین‌خاطر زبان عربی دومین زبان سخت جهان محسوب می‌شود.

زبان عربی، زبان قرآن و بسیاری از نخستین نوشتارهای مسلمانان است و نزد بسیاری از مسلمانان یک زبان مقدس محسوب می‌شود. در دوران طلایی اسلام، عربی به عنوان نخستین زبان جهان اسلام از اهمیت بالایی برخوردار بود و آثار علمی، ادبی و مذهبی فراوانی به این زبان نوشته می‌شد. طبق برخی از منابع آینده زبان عربی را کشورهای عربی‌ای می‌دانند که رو به تغییر یا ایجاد زبان دوم به زبان انگلیسی هستند.

تاریخ زبان عربی را در یک روش می‌توان به قبل و بعد از اسلام تقسیم کرد. در زمان‌های پیش از اسلام زبان عربی به دو شاخهٔ عربی جنوبی و عربی شمالی بخش‌بندی می‌گردید. عربی جنوبی در سرزمین یمن کنونی به کار می‌رفت و تحت تأثیر ارتباط با مصریان باستان و تمدن فنیقی قرار گرفته بود. زبان عربی امروزی بر پایهٔ تدوین زبان اولیهٔ عربی به دیبا ایرانیان در زمان شاهنشاهی ساسانی بوده که صرف و نحو آرایش واژگان برای زبان عربی ایجاد شد و از حالت اولیهٔ آن بیرون آمد. این زبان با ظهور اسلام کم‌کم به دست فراموشی سپرده‌شد و به جای آن زبان عربی شمالی که مبنای عربی امروزی است در سراسر عربستان غلبه پیدا کرد. این زبان را اکنون عربی کلاسیک نیز می‌نامند. این زبان با فتوحات مسلمانان و زبان عربی قرآنی که نزدیکی بسیاری به زبان شکل یافته عربی داشت با گذشت زمان فراگیر شد و امروزه به عنوان زبان عربی کلاسیک در همه جای جهان عرب‌زبان پراکنده شده.

زبان‌های سامی

[ویرایش]

یکی از زیرشاخه‌های خانوادۀ زبان‌های آفریقایی-آسیایی است که ریشۀ آن به خاورمیانه بازمی‌گردد. این زبان‌ها در غرب آسیا، شمال آفریقا و شاخ آفریقا، و همچنین در گروه‌های بزرگ مهاجری در آمریکای شمالی، اروپا و استرالزی بیش از سیصد و سی میلیون گویشور دارند. هر چند برخی سامیان هنوز هم در مناطق دورافتاده عربستان زندگی می‌کنند، در گذشت ایام بسیاری از آن‌ها به تدریج از شبه‌جزیره خارج شدند و به مناطق اطراف کوچ کردند و در زبان و فرهنگ با مردم آن مناطق آمیخته شدند. در طی این مهاجرت‌ها تمدن‌های عظیمی در مناطق اطراف به‌وجود آمد که از آن‌جمله می‌توان به تمدن‌های بابلی، آرامی، سومری، کنعانی و عبری اشاره کرد. زبان‌های باستانی ایجاد شده در هر منطقه با هم تفاوت‌های آشکاری دارند اما همگی جز زبان‌های سامی به شمار می‌آیند.

پرگویشورترین زبان‌های سامی در جهان امروز از این قرارند: عربی (۳۰۰ میلیون)، امهری (~۶۵ میلیون)، تیگرینیا (۷ میلیون)، عبری (~۵ میلیون)، تیگره (~۱٫۰۵ میلیون)، آرامی (۵۷۵٬۰۰۰ تا ۱ میلیون) و مالتی (۴۸۳٬۰۰۰).