آموزش کامل خط فرمان ویندوز/آشنایی با خط فرمان و دستورات پایه آن

مقدمه

وﯾﻨﺪوز ﭼﯿﺴﺖ؟

ﻣﺎﯾﮑﺮوﺳﺎﻓﺖ وﯾﻨﺪوز (ﺑﻪ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ: Microsoft Windows )ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﯾﮑﺮوﺳﺎﻓﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. وﯾﻨﺪوز از ﺳﺎل ۱۹۸۵ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

cmd ﭼﯿﺴﺖ؟

ﺳﯽ ام دی (ﺑﻪ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ: cmd) ﯾﮏ ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﻔﻒ command Prompt اﺳﺖ. ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ راﺑﻂ ﮐﺎرﺑﺮی ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﯽروح دارد. ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن در واﻗﻊ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن دﺳﺘﻮرات ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ داده ﻣﯽﺷﻮد. ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﯾﻨﺪوز، ﻟﯿﻨﻮﮐﺲ و ... ﺑﺼﻮرت ﯾﮏ ﻧﺮم اﻓﺰار اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد. نکته خط فرمان ویندوز (سی ام دی) یک CLI است در ادامه با CLI بیشتر آشنا میشویم.

CLI چیست ؟

Command Line Interface یا رابط خط فرمان به شکل مخفف CLI یک روش تعامل با کامپیوتر یا سیستم عامل است که از طریق وارد کردن دستورات متنی انجام می‌پذیرد.

GUI چیست ؟

GUI مخفف Graphical User Interface به معنای رابط کاربری گرافیکی است. در مقابل CLI که به صورت متنی است، GUI به کاربر اجازه می‌دهد تا از طریق عناصر گرافیکی مانند دکمه‌ها، منوها، صفحه‌ها، تعامل کند.

اجرای ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن وﯾﻨﺪوز

ﺑﺎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﮐﻠﯿﺪﻫﺎی win + R ⊞ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ وﯾﻨﺪوز ران (Run) را ﺑﺎز ﮐﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﺎﯾﭗ cmd و ﻓﺸﺮدن ﮐﻠﯿﺪ اﯾﻨﺘﺮ (Enter) ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن وﯾﻨﺪوز را ﺑﺎز ﮐﻨﯿﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﻠﻤﻪ cmd آن را ﭘﯿﺪا و ﺑﺎز ﮐﻨﯿﺪ.

ﺳﺎﺧﺘﺎر دﺳﺘﻮرات در ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن وﯾﻨﺪوز

Command (parameter) (switch)

ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﭼﯿﺴﺖ؟

ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ در واﻗﻊ ورودیﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﺗﺎﺑﻊ (ﻓﺎﻧﮑﺸﻦ)ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺳﺎدهﺗﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ﯾﺎ دﺳﺘﻮرات ﺑﺮای اﺟﺮای ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺧﺎﺻﯽ داده ﻣﯽﺷﻮد.

دﺳﺘﻮرات ﭘﺎﯾﻪ ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن وﯾﻨﺪوز

دﺳﺘﻮر cd

اﯾﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺮای ﻋﻮض ﮐﺮدن داﯾﺮﮐﺘﻮری ﻓﻌﻠﯽ ﮐﻪ در آن ﻫﺴﺘﯿﺪ ﮐﺎرﺑﺮد و ﺑﺎ اﯾﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ داﯾﺮﮐﺘﻮری ﻓﻌﻠﯿﺘﻮن رو ﻋﻮض ﮐﻨﯿﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ

DirectoryTest cd

نکته: ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از

/.. cd

ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﻪ داﯾﺮﮐﺘﻮری قبلی ﺑﺮوﯾﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از

/ cd

ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ (root) ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ. برای مثال

cd testfolder

به دایرکتوری testfolder میرود.

دﺳﺘﻮر dir

دﺳﺘﻮر dir ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت داﯾﺮﮐﺘﻮری ﻓﻌﻠﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از

dir /s

ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﺤﺘﻮای داﯾﺮﮐﺘﻮری ﻓﻌﻠﯽ و ﺗﻤﺎﻣﯽ داﯾﺮﮐﺘﻮریﻫﺎی زﯾﺮﯾﻦ آن را ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﯿﺪ.

دﺳﺘﻮر mkdir

اﯾﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﯾﮏ داﯾﺮﮐﺘﻮری (ﭘﻮﺷﻪ) ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود و ﯾﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻬﻢ از ﺷﻤﺎ ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ آن ﻧﺎم ﭘﻮﺷﻪ است ﻣﺎﻧﻨﺪ:

md testfoldername

ﻧﮑﺘﻪ: دﺳﺘﻮرات md و mkdir ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﺪارﻧﺪ. ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻧﺎم پوﺷﻪ ﺑﯿﻦ "" ﻗﺮار دﻫﯿﺪ.

دﺳﺘﻮر ren

اﯾﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺮای ﻋﻮض ﮐﺮدن ﻧﺎم ﭘﻮﺷﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﻓﺎﯾﻞﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. ﻣﺎﻧﻨﺪ:

ren FileName.extension newName.extension
ren Folder NewFolderName

ﻧﮑﺘﻪ: ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎم ﻓﺎﯾﻞﻫﺎ ﺣﺘما ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺎم آن را ﺑﻬﺮاه ﭘﺴﻮﻧﺪ آن ﺑﻪ دﺳﺘﻮر داد و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﺑﺮای ﻧﺎم ﺟﺪﯾﺪ.

دﺳﺘﻮرات cmd

دﺳﺘﻮرات ﭘﺎﯾﻪ

• color : ﺑﺮای ﻋﻮض ﮐﺮدن رﻧﮓ ﭘﺲ زﻣﯿﻨﻪ و ﻣﺘﻦ ﻣﺤﯿﻂ cmd ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود ﺑﺮای ﻣﺜﺎل: color 71
• exit : ﺑﺮای ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد.
• help : راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ در ﻣﻮرد ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ.
• ver : ﻧﺴﺨﻪ وﯾﻨﺪوز را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽﮔﺬارد.
• whoami : ﻧﺎم ﮐﺎرﺑﺮی و ﻧﺎم راﯾﺎﻧﻪ را ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ.
• systeminfo : اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد راﯾﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺴﺨﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ و Bios و ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ.
• cls: برای پاک کردن صفحه کنسول استفاده میشود

مدیریت فایل

• md: ﺳﺎﺧﺖ ﭘﻮﺷﻪ ﯾﺎ ﻫﻤﺎن داﯾﺮﮐﺘﻮری ﺑﺮای ﻣﺜﺎل

md testfolder  

ﻧﮑﺘﻪ mkdir ﺑﺎ md ﻫﯿﭻ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﺪارد.

• fsutil: ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﻓﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ دﻟﺨﻮاه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد

4000 file.txt createnew file fsutil

ﻧﮑﺘﻪ: ﺣﺠﻢ دﻟﺨﻮاه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎﯾﺖ اﺳﺖ.

• :rd/rmdir ﺑﺮای ﺣﺬف ﭘﻮﺷﻪ ﮐﺎرﺑﺮد دارد ﺑﺮای ﻣﺜﺎل

rmdir foldertest

• del: ﺑﺮای ﺣﺬف ﻓﺎﯾﻞﻫﺎ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل

del file.txt 

ﻓﺎﯾﻞ file.txt را ﺣﺬف ﻣﯽﮐﻨﺪ.

del *.txt : ﺗﻤﺎم ﻓﺎﯾﻞﻫﺎی دارای ﭘﺴﻮﻧﺪ txt را ﺣﺬف ﻣﯽﮐﻨﺪ.

ﻧﮑﺘﻪ: ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ * ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻫﻤﻪ اﺳﺖ.

• rename/ren: ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎم ﻓﺎﯾﻞﻫﺎ ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود.

ren name.txt newname.txt

• tree: ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت داﯾﺮﮐﺘﻮری ﻓﻌﻠﯽ را ﺑﺼﻮرت درﺧﺘﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ.
• cp / copy : ﺑﺮای ﮐﭙﯽ ﻓﺎﯾﻞﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده میشود.

ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮای ﻣﺜﺎل:

cp directorytarget/newfilename.txt 
directory/testfile.txt

فایل testfile.txt در directory را در directorytarget با نام newfilename.txt رونویسی (کپی) میکند.

• mv / move: ﻣﺜﺎل copy ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺠﺎی ﮐﭙﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽدﻫﺪ.

ﺷﺒﮑﻪ

• ping : ﺑﺮای ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺄﺧﯿﺮ (ﭘﯿﻨﮓ) از ﻧﻮدﻫﺎ ﯾﺎ ... در ﺷﺒﮑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد دارد.

127.0.0.1 ping از ﮐﺎرت ﺷﺒﮑﻪ ﺧﻮد ﭘﯿﻨﮓ ﻣﯽﮔﯿﺮد.

• tracert: ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن ﺷﺒﮑﻪ و اﺗﺼﺎل اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﻨﮓ ﻓﻘﻂ اﺗﺼﺎل را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ (tracert) ﻣﺴﯿﺮ

اﺗﺼﺎل را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ.

tracert (website or network location or IP Address)

• ipconfig : ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﺎرتﻫﺎی ﺷﺒﮑﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ.
• getmac : ﻣﮏ آدرس ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ.
• arp : ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﺶ ورودیﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﺎﻓﻈﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﭘﺮوﺗﮑﻞ Resolution Address اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد.

arp -a  : ﺗﻤﺎﻣﯽ ورودیﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد را ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ.

اﺷﮑﺎل زداﯾﯽ و ﺗﻌﻤﯿﺮ

• chkdsk : ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و اﺻﻼح ﺑﺮﺧﯽ از ﺧﻄﺎﻫﺎیﻫﺎی ﻫﺎرددﯾﺴﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ دﺳﺘﻮر در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎی

وﯾﻨﺪوز ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل:

:chkdsk /f d
ﭘﺎرﺗﯿﺸﻦ دی را ﺑﺮرﺳﯽ و ﺧﻄﺎﻫﺎی آن را ﺑﺮﻃﺮف ﻣﯽﮐﻨﺪ.

• echo : ﺑﺮای ﭼﺎپ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻣﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮای ﻣﺜﺎل: text echo

ﻧﮑﺘﻪ: off echo اﻋﻼن داس را ﮐﻪ ﻗﺒﻞ ﻫﺮ دﺳﺘﻮر ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻧﻤﯽﮔﺬارد و آن را ﺣﺬف ﻣﯽﮐﻨﺪ.

ﻧﮑﺎت cmd

• ﻧﮑﺘﻪ ﻧﺨﺴﺖ: ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ دﺳﺘﻮرات cmd را داﺧﻞ ﯾﮏ ﻓﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﭘﺴﻮﻧﺪ bat. ﺑﮕﺬارﯾﺪ و آن را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ اﺟﺮا ﮐﻨﯿﺪ.
• نکته دوم: ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﺶ راﻫﻨﻤﺎی ﻫﺮ دﺳﺘﻮر ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﺎم دﺳﺘﻮر ﯾﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﭙﺲ/? ﺑﮕﺬارﯾﺪ.
• ﻧﮑﺘﻪ ﺳﻮم: ﺑﺮای اﺟﺮای ﭼﻨﺪ دﺳﺘﻮر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﯿﻦ ﻫﺮ دﺳﺘﻮر && ﺑﮕﺬارﯾﺪ.
• ﻧﮑﺘﻪ ﭼﻬﺎرم: ﺑﺮای ﻟﻐﻮ دﺳﺘﻮرات ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮا ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ از ﮐﻠﯿﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ C + CTRL اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ.
• ﻧﮑﺘﻪ ﭘﻨﺠﻢ: ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﺶ دﺳﺘﻮرات ﺑﺼﻮرت ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ از more | command اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ.
• ﻧﮑﺘﻪ ﺷﺸﻢ: clip | command ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﭘﺲ از اﺟﺮای دﺳﺘﻮر آن را ﮐﭙﯽ ﮐﻨﯿﺪ.
• ﻧﮑﺘﻪ ﻫﻔﺘﻢ: ذﺧﯿﺮه ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏ دﺳﺘﻮر ﺑﺼﻮرت ﻓﺎﯾﻞ:

command > filename.txt

• ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺸﺘﻢ: ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻠﯿﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ALT + ENTER ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن را ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻤﺎم ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺒﺮﯾﺪ.