بررسی موردهایی از اخلاق حرفه‌ای/الکساندرا الباکیان و وبگاه سای‌هاب
سای‌هاب وبگاهی است که در ۲۰۱۱ توسط الکساندرا الباکیان ساخته شد تا اجازه دسترسی آزاد به مقاله‌های علمی را به کاربرانش بدهد. الباکیان وبگاه را این گونه توصیف می‌کند: «نخستین وبگاه کش‌روی در جهان برای فراهم کردن دسترسی به ده‌ها میلیون مقاله پژوهشی برای عموم مردم». وبگاه سای‌هاب به شما امکان دسترسی رایگان به ۸۵٫۲٪ از مقاله‌های پولی را می‌دهد و این کار را از طریق اتصال به شبکه‌های مؤسسه‌های علمی انجام می‌دهد تا نیازی به عضو شدن نباشد. سای‌هاب نسبت به دیگر وبگاه‌های دسترسی جایگزین مثل پاب‌مد، ریسرچ‌گیت و گوگل‌اسکالر دسترسی بیشتری فراهم می‌کند. اگر چه بخشی از اعتبار سای‌هاب از مؤسسه‌های علمی به دست آمده است اما احتمالا بخشی از آن را نیز از طریق هک و فیشینگ به دست آورده است. اگرچه سای‌هاب توانسته است پشتیبانی بعضی از مجامع دانشگاهی را به دست آورد (به دلیل فراهم کردن دسترسی آزاد به مقاله‌های علمی) اما انتقادهایی نیز از آن صورت گرفته است (به اتهام غیرقانونی بودن و نداشتن وجهه دانشگاهی).
تاریخچه
[ویرایش]الکساندرا الباکیان در قزاقستان وبلاگی داشت که از طریق وبگاه‌های ناشناس‌کننده (فیلتر شکن) اجازه دسترسی آزاد به مقاله‌ها را می‌داد و این انگیزه‌ای شد تا وبگاه سای‌هاب را تأسیس کند. از ابتدای زمان تأسیس در ۲۰۱۱ سای‌هاب همیشه شاهد افزایش بازدید کنندگانش بوده است که درخواست دانلود مقاله کرده‌اند. در سال ۲۰۱۵ وبگاه سای‌هاب بیش از ۲۸ میلیون درخواست دانلود دریافت کرد و در سال ۲۰۱۷ دسترسی به ۶۲ میلیون مقاله علمی را فراهم کرد. یکی از دلایل رشد تقاضای سای‌هاب، افزایش قیمت مقاله‌ها توسط ناشران بود که سای‌هاب آن را به رایگان در اختیار کاربران قرار می‌داد. این افزایش قیمت ناشی از طولانی‌تر شدن زمان پذیرش مقاله‌ها و کاهش رقابت بین ناشران بود.
در ۲۰۱۵ الزویر در دادگاه محلی ایالات متحده یک پرونده بر ضد سای‌هاب تشکیل داد. سای‌هاب مجبور شد دامنه وبگاهش را تعلیق کند و از انتشار آثار الزویر خودداری کند اما دامنه‌های دیگر سای‌هاب خارج از ایالات متحده همچنان باز بود. سای‌هاب پاسخی به دادخواست الزویر نداد و در ۲۰۱۶ به الکساندرا الباکیان دستور داده شد ۱۵ میلیون دلار دیگر غرامت بپردازد. در ۲۰۱۷ انجمن شیمی آمریکا (ACS) یک پرونده دیگر بر ضد سای‌هاب تشکیل داد و به الباکیان دستور داده شد ۴٫۸ میلیون دلار دیگر پرداخت کند. البته از آنجا که الباکیان خارج از حوزه قضایی ایالات متحده حضور دارد قصد ندارد پولی به هیچ‌کدام از این دو ناشر پرداخت کند.
کووید ۱۹ نشان‌دهنده ضرورت تغییر رویه
[ویرایش]همه‌گیری کووید ۱۹ که در اواخر ۲۰۱۹ و آغاز ۲۰۲۰ رخ نمود نشان داد ضروری است وضعیت انتشارات علمی تغییر کند. طبیعت همه‌گیر بیماری منجر به سطح بی‌سابقه‌ای از همکاری‌ها بین پژوهشگران در سرتاسر جهان شده است.