ویکی‌کتاب:خودآموز/میانبر ویکی‌نویسان
علاوه بر ویکی‌کتاب پروژه‌های ویکی‌مدیایی دیگری نیز وجود دارند که ویکی‌پدیا یکی از مهمترین آن‌ها است. بسیاری از کاربران اینجا، پیشتر در ویکی‌پدیا ویرایش کرده‌اند. بین این دو پروژه برادر البته تفاوت‌هایی وجود دارد. در این بخش به مسائلی می‌پردازیم که می‌تواند راهنمای کسانی باشد که از ویکی‌پدیا به اینجا آمده‌اند. به این ترتیب سریع‌تر می‌توانند با ویکی‌کتاب آشنا شوند.
کتابچه آموزشی به جای مقاله
[ویرایش]نا گفته پیدا است که کتاب و دانشنامه چیزهای متفاوتی هستند. در حالت آنلاین نیز همین تفاوت‌ها وجود دارد. وظیفه دانشنامه این است که اطلاعات در اختیار مخاطب بگذارد ولی وظیفه کتاب این است که چیزی را به خواننده بیاموزد و مطالب را به گونه‌ای آموزش بدهد که مخاطب یاد بگیرد.
ساختاربندی کتاب‌ها بایستی مثل کتاب‌های کاغذی انجام بگیرد. کتاب‌ها دارای فهرست محتویات هستند و مطالب آن‌ها به فصل‌های مختلف و سپس صفحات تقسیم می‌شود. بعضی کتاب‌ها ممکن است فصل نداشته باشند بلکه فقط صفحه داشته باشند. بعضی کتاب‌ها ممکن است به جای فصل، بخش داشته باشند. همه این‌ها بیشتر به خود نویسنده بستگی دارد.
کتاب‌ها در ویکی‌کتاب می‌توانند مثل کتاب‌های کاغذی شامل اجزای زیر باشند:
جلد کتاب
- صفحهای حاوی عنوان کتاب، یک عکس روی جلد، و کمی اطلاعات جامع
دیباچه
- صفحهای که توسط نویسندگان کتاب نوشته می‌شود و اطلاعاتی درباره کتاب به ما می‌دهد
واژه‌نامه
- صفحهای حاوی اصلاحات تخصصی به کار رفته در کتاب
پیوست
- صفحهای حاوی مطالبی کمکی درباره متن اصلی کتاب که در عین حال برای فهمیدن متن اصلی کتاب مهم هستند
«کتابی کردن» و فرمت شبیه کتاب
[ویرایش]بسیاری از کتاب‌ها به صورت مقاله‌های شبه‌دانشنامه‌ای و مقاله‌های بلند شروع می‌شوند. اگرچه مقاله‌های بلند برای ویکی‌کتاب پذیرفته نیستند ولی این را که کتابی در طی مراحل تکمیل شدن ساختار مقاله بلند داشته باشد را می‌توان پذیرفت. اول اینکه بسیاری از کتاب‌ها از طریق درون‌ریزی از ویکی‌پدیا کار خود را شروع می‌کنند و این سرآغازی است برای یک کتاب نو. دوم اینکه ابتدا نوشتن کل مطالب و سپس درست کردن ساختار آن راهی راحت‌تر است. اینکه در مراحل اولیه توسعه کتاب بخواهیم برای آن ترتیب مطالب را مرتب کنیم کمی مشکل است. مقاله‌های بلندی که کنار گذاشته شوند، نامزد حذف می‌شوند.
چنان که بالاتر گفتیم کتاب‌ها در ویکی‌کتاب کمتر پیش می‌آید صفحاتشان پیوند داشته باشد. این موضوع به چند دلیل است. نخست اینکه کتاب در واقع باید کل محتوایش درون خودش باشد. وابستگی به پیوندهای بسیار نشان می‌دهد کتاب آن طور که باید کل مطلب را پوشش نمی‌دهد. همچنین منابع بیرونی ممکن است مثل یک کتاب آموزشی، حالت آموزنده نداشته باشند. دوم اینکه وقتی خواننده مجبور شود به دنبال پیوندها برود از موضوع اصلی کتاب منحرف می‌شود و ترتیب محتوایی کتاب از دستش بیرون می‌رود. این طور باعث می‌شود نتواند درس‌ها را به خوبی یاد بگیرد.
پرسش‌های رایج مربوط به ویکی‌پدیایی‌ها
[ویرایش]- س: قهوه‌خانه کجاست؟
- ج: میز تحریر را ببینید.
- س: معیارهای نامگذاری کتاب‌ها چیست؟
- ج: نام صفحه اصلی کتاب را معمولا «نام کتاب» می‌گذارند و نام زیرصفحه‌ها را به صورت «نام کتاب/زیرصفحه» یا «نام کتاب/فصل/زیرصفحه» نامگذاری می‌کنند. در ویکی‌کتاب بر خلاف ویکی‌پدیا صفحه ابهام‌زدایی به صورت «نام کتاب (نام صفحه)» وجود ندارد.
- س: سیاست‌های ویکی‌کتاب چه هستند و آیا این سیاست‌ها با سیاست‌های ویکی‌پدیا تفاوت دارند؟
- ج: تفاوت‌های بسیاری وجود دارد، بعضی تفاوت‌ها جزیی و بعضی زیاد هستند. اگر به سیاست‌ها علاقه‌مند هستید، اینجا را ببینید. ویکی‌کتاب مینی‌مالیست‌تر از ویکی‌پدیا است و به همین دلیل سیاست‌های کمتری دارد.
- س: آیا صفحات ابهام‌زدایی وجود دارند؟
- ج: خیر، صفحات تغییر مسیر و سازماندهی (مثل موضوع‌ها) وجود دارند ولی از صفحات ابهام‌زدایی فقط به صورت محدود در کتاب آشپزی استفاده شده است.
- س: بنده قصد دارم مقاله(هایی) را از ویکی‌پدیا به اینجا بیاورم و روی آن کار کنم تا به صورت فصل‌هایی از کتاب در بیاورم. چه سیاستی در این زمینه وجود دارد؟
- ج: شما پس از اینکه صفحات را از ویکی‌پدیا به اینجا درون‌ریزی کردید بایستی مطابق سیاست‌های ویکی‌کتاب، کتابتان را بسازید.