ویکیکتاب:خودآموز/ویکیکتاب چیست؟
ویکیکتاب چیست؟
[ویرایش]ویکیکتاب وبگاهی است که در آن کاربرانی از سراسر جهان با یکدیگر همکاری می‌کنند تا درباره موضوعات گوناگون، کتاب‌های آموزشی بنویسند. ویکیکتاب پروژه‌ای از بنیاد ناسودبر ویکی‌مدیا است. شما می‌توانید در هر زمان این صفحه و تقریبا همه صفحه‌های ویکیکتاب را ویرایش کنید. اصل بنیادی ویکیکتاب می‌گوید:«همه می‌توانند ویکیکتاب را ویرایش کنند.»
تاریخچه
[ویرایش]پروژه ویکیکتاب از سال ۱۳۸۳ آغاز به کار کرد و اکنون یکی از بزرگ‌ترین وبگاه‌های کتاب الکترونیکی جهان است. برای یافتن اطلاعات بیشتر از صفحه درباره ویکیکتاب دیدن کنید. در آغاز پروژه، فراز و نشیب‌های زیادی وجود داشت که اکنون نیستند. ویکیکتاب حجم زیادی کتاب پیرامون موضوعات گوناگون دارد.ویکیکتاب جامعه‌ای پر جنب و جوش از داوطلبانی دارد که می‌نویسند و نگهداری می‌کنند.
جامعه تعاملی
[ویرایش]ویکیکتاب جامعه‌ای آنلاین، تعاملی و کاملا داوطلبانه است. بسیاری از اعضای ویکیکتاب ناشناس هستند از این نظر که هیچ اطلاعاتی راجع به خودشان نداده‌اند یا اگر داده‌اند اندک است. ویکیکتاب دارای یک سازمان تصمیم‌گیری دولتی یا متمرکز نیست بلکه هر تصمیمی تنها از سوی کاربران و از راه گفتگو، توافق و اجماع گرفته می‌شود.
تمام تغییرات توسط داوطلبان سخت‌کوش ما انجام می‌شود. باز تکرار می‌کنیم: هر کسی می‌تواند هر زمانی تقریبا هر صفحه‌ای را ویرایش کند، اغلب به صورت ناشناس و هیچ سازمانی نظارت نمی‌کند که کارها به خوبی به پیش برود. ممکن است شگفت‌زده شوید که اصلا چطور چنین پروژه‌ای می‌تواند عملی شود؟ چطور همه چیز خوب پیش می‌رود و پروژه به جلو می‌رود؟
جواب در یک واژه است و آن جامعه داوطلب است، جامعه‌ای که در ادامه بیشتر از آن توضیح خواهیم داد و جامعه ویکیکتاب نامیده می‌شود.
بنیاد ویکی‌مدیا چیست؟
[ویرایش]بنیاد ویکی‌مدیا یک بنیاد ناسودبر است که بر عملیات‌های، ویکی‌پدیا و پروژه‌های دیگر نظارت می‌کند. برخی از این پروژه‌ها عبارتند از:
ویکی چیست؟
[ویرایش]واژه «ویکی» (Wiki) برگرفته از کلمه «ویکی‌ویکی» (WikiWiki) است که به معنای «تند» یا «سریع» است. یک ویکی برنامه‌ای است که به کاربران اجازه می‌دهد تا به سرعت محتوا تولید کنند. تقریبا در هر صفحه یک ویکی، یک دکمه ویرایش وجود دارد. کلیک روی دکمه ویرایش به هر کاربر در هر جایی در جهان اجازه می‌دهد تا محتوای صفحه را اصلاح کرده و محتوای جدید را اضافه کند.
ویکی‌متن
[ویرایش]صفحات در ویکیکتاب با قالب خاصی به نام «ویکی‌متن» نوشته می‌شوند. ویکی‌متن در بسیاری از جنبه‌ها شبیه اچ‌تی‌ام‌ال است، و برخی از صفحه‌ها با استفاده ترکیبی از ویکی‌متن، اچ‌تی‌ام‌ال، و سی‌اس‌اس نوشته می‌شوند.
مزیت ویکی‌متن این است که نوشتن را خیلی ساده و سریع می‌کند چنانکه مقدار زیادی قالب‌بندی با تلاش بسیار کمی انجام می‌گیرد. همچنین، ویکی‌متن به حفظ ویژگی‌هایی از قبیل عناوین بخش صفحه و فرمت دیگر، استاندارد شده کمک می‌کند. بخش ویرایشگر ویکیکتاب بر روی استفاده از ویکی‌متن تمرکز خواهد کرد.
معیار سرشناسی
[ویرایش]ویکیکتاب معیارهای ویژه‌ای برای ایجاد کتاب‌های تازه دارد. برخلاف نام «ویکیکتاب»، در این پروژه اجازه ایجاد هر کتابی را ندارید. در ویکیکتاب شما می‌توانید تنها کتاب‌های غیرداستانی آموزشی را بسازید. واژه نسک هم که در گذشته استفاده می‌شد همین منظور را می‌رساند که کتاب‌هایی باید در اینجا وارد شوند که «آموزشی، راهنما یا درسی» هستند. تعیین نهایی این که آیا یک کتاب دارای معیارهای سرشناسی هست یا نه بر عهده جامعه ویکیکتاب است.
شایان ذکر است که ویکیکتاب به طور قابل توجهی با پروژه خواهر خود ویکی‌دانشگاه هم‌پوشانی دارد. مطالبی که خارج از محدوده ویکیکتاب هستند، می‌توانند برای ویکی‌دانشگاه مناسب باشند.
آثار تاریخی که دیگر تحت حق چاپ نیستند نباید در ویکیکتاب ایجاد شوند، بلکه باید به ویکی‌نبشته بروند.