آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان/عناصر قابل توجه روانی بر انسان
| ' | عناصر قابل توجه روانی بر انسان | نگرانی استفاده از کامپیوتر در آموزش الکترونیکی: اثر خودکارآمدی کامپیوتر |
| آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان |
هدف این نوشته، بیان نمودن مواردی است که با توسعه فناوری اطلاعات و شبکه های کامپیوتری، اثرات مختلفی را روی زندگی بشر گذاشته است. این نکات از لحاظ روانشناختی و تاثیر آن بر نظام زندگی بشر محسوس بوده و مورد توجه بسیاری از محققین علوم روانشناسی بوده است.
مهمترین مسایلی که در این خلاصه نویسی به آن اشاره می شود عبارتند از:
گروه های اجتماعی و اینترنت، اینترنت و اعتیاد به آن، و اثرات توسعه فناوری اطلاعات بر درمان مشکلات روانی و مشاوره به بیماران.
مقدمه
[ویرایش]همگام با گسترش و توسعه فناوری‌های مختلف در جهان، افراد بیشتری در دنیا تحت تأثیر جنبه‌های مختلف این تغییرات قرار می‌گیرند.
نظام‌های جدید حاکم بر زندگی بشر تغییر کرده‌اند و بی شک این تغییرات اثرات متقابلی را روی انسان خواهد گذاشت. مواردی که تغییر کرده‌اند از جهات بسیاری به صورت نو در زندگی بشر وارد شده‌اند که قبلاً تجربه برخورد با آن را نداشت. بسیاری از این نوآوری‌ها توسط فناوری اطلاعات و ارتباطات بوجود آمده‌اند.
بررسی این موارد و اثرات آن روی زندگی انسان‌ها توسط روان شناسان و متخصصین امر پیش از این، از سرعت و پیشرفت کمی رنج می‌برد اما اکنون این مطالعات به ثمر نشسته و می‌توان جمع‌بندی مناسبی از این موضوع داشت. روان شناسان اکنون دریافته‌اند که پیشرفت تکنولوژی (فناوری) خصوصاً در حوزه فناوری اطلاعات نه تنها روی بشر و زندگی او تاثیرگذار بوده است بلکه شیوه‌ها و رویکردهای جدیدی را نیز در علوم روانشناختی و مطالعات مربوطه به وجود آورده است.
در ادامه با موارد مهمی که همزمان با پیشرفت فناوری اطلاعات در زندگی بشر، علاوه بر تأثیرات خود بر انسان‌ها، مباحث مهم و قابل توجهی از دیدگاه روان شناسان و دانشمندان بوجود آورده‌اند بیان خواهند شد.
بیان مسئله و تحلیل
[ویرایش]اینترنت و گروه‌های اجتماعی
[ویرایش]یکی از فراگیرترین و جذاب ترین خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات بهبود و تسهیل ارتباطات اجتماعی میان افراد مختلف است. همانطور که روانشناسان بررسی نموده‌اند، بنا به دلایلی ممکن است افراد مختلف نتوانند در جامعه حضور یافته و به فعالیت‌های مختلف بپردازند. این عوامل می‌توانند ناشی از بعد فاصله، ناتوانی‌های جسمی، خجالت و ... باشد که امکانات و خدمات شبکه‌های اجتماعی مجازی این امکان را برای حضور هر فردی در جامعه فراهم نموده است. با این حال آثار و عواقب ناشی از این فرصت‌ها می‌تواند به تهدیدی برای افراد و در نتیجه جامعه منتهی گردد. این تهدیدات به صورت روانی روی فرد تأثیر می‌گذارد و به ۲ شکل زیر بروز می‌کند:
۱. زوال شخصیت (depersonalization)
۲. طرد شدن از جامعه (ostracism)
اعتیاد به اینترنت
[ویرایش]اینترنت، از زمان ظهورش در جامعه و زندگی مردم، بصورت تنگاتنگی با علوم آسیب شناسی (psychopathology) در ارتباط بوده است. به عنوان مثال بسیاری از افراد در استفاده مکرر از اینترنت بدون در نظر داشتن شیوه‌های عملکردی آن، به انسان‌هایی تنها و بی کس مبدل گردیده‌اند یا حتی دچار افسردگی یا depression شده‌اند.
اما بسیاری معتقدند اینترنت باعث خروج انسان از تنهایی و بی کسی می‌شود و توسط این رسانه می‌تواند با دنیای خارج از محیط زندگی خود در ارتباط باشد. این تناقض و دوگانگی در این بحث مورد مطالعه بسیاری از روانشناسان است.
یکی دیگر از مباحث مورد نظر در اعتیاد به اینترنت وجود محتواهای غیر اخلاقی و جنسی و همینطور قمار بازی و کارهای از این دست است. عدم مدیریت روی ارائه محتواهای ارائه شده در اینترنت و نحوه استفاده از آنها یکی از دلایل اصلی اعتیاد به اینترنت است.
فن آوری اطلاعات: مشاوره و روان‌درمانی
[ویرایش]در پایان این مقاله به معرفی یکی از کاربردها و استفاده‌های فناوری اطلاعات و تأثیرات آن در حوزه روانشناسی می‌پردازیم: فن‌آوری اطلاعات و مشاوره.
این بحث دارای دو جنبه می‌باشد:
- مشاوره در روانشناسی از اصلی‌ترین روش‌های درمان در این حوزه به شمار می‌آید. خدمات فناوری اطلاعات می‌توانند اثرات قابل ملاحظه‌ای را هم برای بیماران و هم برای پزشکان فراهم آورند. ارزیابی‌ها از مقایسه تأثیرات این نوع مشاوره (الکترونیکی) با روش‌های سنتی چهره به چهره (face to face) از موفق بودن این نوع درمان خبر می‌دهد. البته مشکلاتی از جمله حفظ حریم خصوصی (privacy) و امنیت کاربران جزو نکات دارای اهمیت در این شکل مدرن از درمان است.
- استفاده از ابزارهای جدید فناوری اطلاعات مانند واقعیت مجازی (virtual reality) در درمان بیماری‌های روانی مورد مطالعه و بحث است. در این نوع از درمان می‌توان کاربردها و روش‌های معمول مشاوره را مورد توجه قرار داد و از ابزارهای فراهم شده توسط فناوری اطلاعات در این حوزه نهایت استفاده را برد.
نتیجه
[ویرایش]هدف از ارائه این مطلب بررسی و تبیین مباحث جدید روانشناسی که ارتباطی دو سویه با فناوری اطلاعات داشته است می‌باشد. ۳ حوزه مختلف نیز مطرح شد که هر کدام می‌تواند مباحث جذابی از نقش فناوری اطلاعات بر روی علوم روانشناختی بشر را پوشش دهد. بررسی این موضوعات می‌تواند جنبه‌های مختلفی را در هم در علوم مرتبط با فناوری اطلاعات و هم علوم روانشناسی ایجاد کند.
منبع
[ویرایش]پیوند به اصل مقاله: دانلود مطلب