زبان ترکی آذربایجانی/درس پنجم

سیستم اعداد در ترکی آذربایجانی بسیار منظم است.

اعداد یک رقمی

اعداد یک رقمی در زبان ترکی آذربایجانی به شکل زیر می‌باشد:

عدد	نوشتار	تلفظ	شکل فارسی عدد	نوشتار فارسی عدد
0	sıfır	ˈsɯfɯɾ	۰	صفر
1	bir	biɾ	۱	یک
2	iki	ici	۲	دو
3	Üç	yt͡ʃ	۳	سه
4	dörd	dœɾd	۴	چهار
5	beş	beʃ	۵	پنج
6	altı	ɑltɯ	۶	شش
7	yeddı	jed:i	۷	هفت
8	səkkiz	sækciz	۸	هشت
9	doqquz	doq:uz	۹	نه

اعداد دو رقمی

اعداد دو رقمی پایه (دهگان‌ها) به شکل زیر هستند:

عدد	نوشتار	شکل فارسی عدد	نوشتار فارسی عدد
10	on	۱۰	ده
20	iyirmi	۲۰	بیست
30	otuz	۳۰	سی
40	qırx	۴۰	چهل
50	əlli	۵۰	پنجاه
60	altmış	۶۰	شصت
70	yetmiş	۷۰	هفتاد
80	səksən*	۸۰	هشتاد
90	doxsan	۹۰	نود

(*) در ترکی آذربایجانی رایج در ایران، در اکثر مناطق کلمه فارسی «هشتاد» (həştad) جایگزین کلمه səksən شده است.

بقیه اعداد دو رقمی به شکل منظم از ترکیب عدد دهگان و عدد یکان ساخته میشوند. مثلا عدد «یازده» با ترکیب عدد «ده» (on) و عدد «یک» ساخته میشود: on bir چند مثال در این جدول آمده است:

عدد	ترکیب	نوشتار
12	10 + 2	on iki
29	20 + 9	iyirmi doqquz
55	50 + 5	əlli beş
83	80 + 3	səksən üç *
76	70 + 6	yetmiş altı

(*) مثل خود عدد هشتاد، بقیه ترکیبات هشتاد هم در اکثر مناطق ترکی‌زبان ایران با کلمه هشتاد فارسی ساخته میشوند. مثلا ۸۳ = həştad üç

اعداد سه رقمی

معادل عدد «صد» yüz هست. بقیه صدگان‌ها به شکل منظم از ترکیب از این عدد ساخته می‌شوند. مثلا 200 = 2 × 100 = iki yüz. این عددها در جدول زیر آمده‌اند:

عدد	ترکیب	نوشتار
100		yüz
200	2 × 100	iki yüz
300	3 × 100	üç yüz
400	4 × 100	dörd yüz
500	5 × 100	beş yüz
600	6 × 100	altı yüz
700	7 × 100	yeddi yüz
800	8 × 100	səkkiz yüz
900	9 × 100	doqquz yüz

بقیه اعداد سه رقمی، طبق معمول به شکل منظم با ترکیب اعداد ساخته می‌شوند. مثلا 123 = 100 + 20 + 3 = yüz iyirmi üç

اعداد چهار رقمی

معادل عدد «هزار» min هست. بقیه هزارگان‌ها به شکل منظم از ترکیب از این عدد ساخته می‌شوند. مثلا 2000 = 2 × 1000 = iki min.

بقیه اعداد چهار رقمی هم به شکل منظم از ترکیب اعداد ساخته می‌شوند. مثلا 2894 = 2000 + 800 + 90 + 4 = iki min səkkiz yüz doxsan dörd