آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان/تاثیر بستر محیط کار و سن کارکنان در پذیرش فناوری
| جنبه‌های روان شناختی انسان دراستفاده از رایانه | تاثیر بستر محیط کار و سن کارکنان در پذیرش فناوری | تاثیر قدرت پردازش اطلاعات در فرهنگ |
| آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان |
چکیده
[ویرایش]طی سالهای آینده دو روند در محیط کار اهمیت فزاینده‌ای پیدا خواهد کرد یکی تکیه بر فناوری اطلاعات و دیگری افزایش سن کارکنان. به طور کلی بستر محیط کار در هنگام بکارگیری و اجرای ابتکارات در زمینه فناوری اطلاعات بر روی واکنش کارکنان تأثیر می‌گذارد. این مقاله ضمن بررسی این تأثیر کوشش می‌کند که توسعه‌دهندگان و مهارکنندگان نوآوری را شناسایی کند. براساس روش این پژوهش، گروهی از کارکنان بخش‌های مختلف در تکمیل پرسشنامه‌ای مشارکت کردند که واکنش آنها را نسبت به بکارگیری فناوری اطلاعات مورد ارزیابی قرار می‌داد. تأثیرات ایجاد شده از بستر محیط کار و همینطور تفاوت سن بین شرکت کنندگان به عنوان معیاری برای تخمین میزان رضایت از روند اجرا مورد توجه قرار گرفت. الگوهای خطی سلسله مراتبی نشان داد که کارکنان جوان‌تر احساس رضایت کمتری نسبت به کارکنان مسن‌تر ابراز می‌کنند و این موضوع در واحدهای تازه تاسیس شده سازمان برجسته‌تر است. نتایج این پژوهش طرفداران نظریه سن را به چالش کشید و بر نقش بستر محیط کار در شکل‌گیری نگرش و واکنش افراد بر ابتکارات فناوری اطلاعات تاکید نمود. ماهیت داده‌های به دست آمده به لحاظ گستردگی تعداد سازمان‌های مورد مطالعه و همینطور تعداد سطوح سازمانی آن را به یک پژوهش کم‌نظیر و منحصر به فرد تبدیل کرده است.
مقدمه
[ویرایش]فناوری اطلاعات به مجموعه‌ای از سخت‌افزارها، نرم‌افزارها، سیستم‌های مخابراتی و تجهیزات اداری اطلاق می‌شود که برای ذخیره، انتقال و اضافه کردن ارزش افزوده بر داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر چه امروزه استفاده از نوآوری‌های فناوری موجب افزایش کارایی و ایجاد انگیزه و همینطور بهبود وضعیت مالی سازمان‌ها می‌شوند، اما پیامدهایی منفی دیگری از جمله ایجاد اضطراب و نا امنی کارکنان در محیط کار در نهایت موجب ایجاد مقاومت و در برخی از اوقات شکست این پروژه‌ها و نوآوری‌ها می‌شود. تا کنون پژوهش‌های آماری چندانی در زمینه شناسایی ارتباط بین افزایش سن کارکنان و نگرش و پذیرش آنها نسبت به نوآوری‌های جدید در زمینه فناوری اطلاعات انجام نشده است؛ بنابراین این پژوهش در صدد است که با شناسایی عامل‌های مؤثر در افزایش میزان رضایت کارکنان دیدگاهی برای تسهیل اجرای این پروژه‌ها و همینطور حمایت از کارکنان مسن‌تر در این زمینه ارائه نماید.
روش‌شناسی تحقیق
[ویرایش]در این پژوهش نصب و بکارگیری یک سیستم مدیریت خرید و سفارشات مبتنی بر SAP درچندین واحد و سازمان مختلف در شمال شرقی آمریکا مورد تحلیل قرار گرفت. به این ترتیب که پرسشنامه‌هایی در میان ۲۸۶ نماینده خرید و مدیر ارشد در ۱۸ سازمان دولتی که سیستم SAP را بکار گرفته بودند توزیع شد. سپس متغیرهایی از جمله سن، میزان آشنایی و مهارت در کامپیوتر، میزان رضایتمندی و میزان پذیرش در دو بعد شخصی و واحد سازمانی و در نهایت زمان تأخیر در استفاده از سیستم SAP (پس از نصب و راه‌اندازی) در مدت ۱۸ ماه جمع‌آوری، تلخیص و طبقه‌بندی شد.
دستاوردها و نتایج
[ویرایش]این پژوهش نشان داد که کارکنان مسن‌تر نسبت به کارکنان جوان‌تر در زمینه اجرای نوآوری‌های مربوط به فناوری اطلاعات با انگیزه‌تر بوده و دارای دیدگاه مثبت‌تری هستند و این در تناقض با باور قدیمی است که در آن تصور می‌شد که کارکنان مسن‌تر در برابر نوآوری‌های مربوط به فناوری اطلاعات مقاومت می‌کنند. علاوه بر این مشخص شد که کارکنان مسن‌تر به خصوص در واحدهایی که میانگین سنی کارکنان آنها جوان‌تر است در زمینه بکارگیری فناوری اطلاعات میزان رضایت بیشتری از خود نشان دادند و همینطور کارکنان جوان‌تر در واحدهایی که میانگین سنی کارکنان آنها مسن‌تر است رضایتمندی بیشتری از خود ابراز کردند. به طوری که در یک محیط کاری با توزیع سنی متفاوت، کارکنان مسن‌تر با یادگیری مهارت‌های جدید کار با کامپیوتر از همکاران جوان‌تر خود احساس رضایت بیشتری گزارش کردند و همینطور کارکنان جوان تر با راهنمایی و به اشتراک گذاشتن تجربه و مهارت خود با کارکنان مسن‌تر رضایت بیشتری را از خود ابراز کردند. در واقع آموزش غیر رسمی و مشارکت مهمترین عامل رضایتمندی بین کارکنان در این پژوهش شناخته شد.
محدودیت‌ها و مطالعات بیشتر
[ویرایش]اولین محدودیت این پژوهش تعداد نسبتاً کم نمونه آماری بود و برای اینکه نتایج آن مورد تایید قرار گیرد لازم است که نمونه آماری بزرگتری در رشته‌ها و صنایع متفاوت انتخاب و مورد تحلیل قرار گیرد. دومین محدودیت، روش جمع‌آوری داده‌ها بود که در یک بازه زمانی مشخص یک نوع داده از شرکت‌کنندگان دریافت شد و بنابراین امکان بررسی سابقه و اثرات قبلی اجرای پروژه‌های فناوری اطلاعات در پذیرش و نگرش فعلی او نادیده گرفته می‌شد؛ و بنابراین بهتر است که در پژوهش‌های آینده بازه زمانی طولانی‌تر به همراه تنوع بیشتری از داده‌ها استفاده شود.
جمع‌بندی
[ویرایش]امروزه توجه و منابع زیادی صرف جنبه‌های فنی نوآوری‌های فناوری اطلاعات شده اما از تعامل و روابط بین کارکنان و همینطور تأثیرات بستر محیط کار که نقش حیاتی در موفقیت پروژه‌های فناوری اطلاعات دارند غفلت می‌شود. تحقیق و بررسی بیشتر در مورد این روابط ما را قادر می‌سازد که با چالش‌های پیش رو در هنگام مواجه با این دو روند یعنی تکیه برفناوری اطلاعات و افزایش سن کارکنان مقابله نموده و راه‌حل‌های مناسبی برای مدیریت آنها ارائه نماییم. با توجه به اینکه روند جهانی‌سازی موجب تنوع ملیتی و فرهنگی کارکنان در سازمان‌ها شده است، اهمیت این دو روند در سالهای آینده برجسته‌تر خواهد شد.
منابع
[ویرایش]- عنوان كامل انگلیسی مقاله: Tracey E. Rizzuto (2011), Age and technology innovation in the workplace: Does work context matter?, Computers in Human Behavior Volume 27 (5) ; Sep 1, 2011 pp1612–1620