ویکی‌کتاب:تغییرمسیر
 | این صفحه یکی از رهنمودهای ویکی‌کتاب به‌شمار می‌رود. مفاد این صفحه نمایانگر آن دسته از استانداردهای رفتاری است که بسیاری از ویرایشگران با اصول بنیادین آنها موافق‌اند. بااینکه پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود، ولی این مفاد جزو سیاست‌ها نیست. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید؛ ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده، از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن تغییرات و نظرخواهی دربارهٔ آنها استفاده کنید. |
«تغییرمسیر» چیست و به چه درد می‌خورد
[ویرایش]ویکی‌کتاب به ما این امکان را می‌دهد که هر گاه یک بازدید کننده به یک صفحهٔ خاص از ویکی‌کتاب رسید، به‌طور خودکار به صفحهٔ دیگری ارجاع شود، که این قابلیت را «تغییرمسیر» می‌نامیم. به عنوان نمونه، کاربرانی که به صفحهٔ w:علم حقوق بروند، به‌طور اتوماتیک به صفحهٔ w:حقوق فرستاده می‌شوند.
موارد استفادهٔ صحیح از تغییرمسیر متعددند. از آن جمله:
- از فرم مخفف یک کلمه به فرم گسترده آن. مانند این که کاربران را از صفحهٔ w:نزاجا به صفحهٔ w:نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران ارجاع بدهیم.
- از کلمه‌ای با اشتباه املایی متداول به نگارش صحیح آن کلمه. مثلاً کاربران را از صفحهٔ w:آلبرت انیشتین به صفحهٔ w:آلبرت اینشتین ارجاع بدهم.
- از نام ناقص به کامل. نظیر آن که کاربران را از صفحهٔ w:اینشتین به صفحهٔ w:آلبرت اینشتین بفرستیم.
- از کلمات مترادف به صفحه‌ای که آنها را توضیح داده‌است. مثلاً از صفحهٔ w:چت به صفحهٔ w:گفتگوی اینترنتی تغییرمسیر ایجاد کنیم.
- از نام‌های علمی به نام‌های متداول (یا برعکس). مثلاً از صفحهٔ w:اکسید دوتریم به صفحهٔ w:آب سنگین ارتباط ایجاد کنیم.
مهم‌ترین فایده‌ای که از وجود تغییرمسیرها در ویکی‌کتاب حاصل می‌شود موفقیت بیشتر جستجوها در ویکی‌کتاب است. به‌عنوان نمونه، در مواردی که فرم‌های مختلف نگارشی یک کلمه، همگی به یک صفحه ارجاع شوند؛ یک کاربر با جستجوی هر کدام از این کلمات، به صفحهٔ کاملی حاوی محتوای آنها خواهد رسید.
همچنین صفحات تغییرمسیر از ایجاد مقالات جدید با محتوای مشابه مقالات موجود جلوگیری می‌کند.
نحوه ایجاد یک تغییرمسیر
[ویرایش]اگر می‌خواهید صفحهٔ ۱ را به صورت خودکار به صفحهٔ ۲ ارجاع بدهید، باید عبارتی مانند زیر را در ابتدای صفحهٔ ۱ قرار دهید:
#REDIRECT [[اسم صفحهٔ ۲]]
در ویکی‌کتابی فارسی امکان استفاده از فرمان ترجمه‌شده به فارسی نیز وجود دارد، به این شکل:
#تغییرمسیر [[اسم صفحهٔ ۲]]
توجه به این نکته ضروری است که مابین کاراکتر # و آنچه پس‌از آن نوشته می‌شود، نباید فاصله باشد.
. #تغییرمسیر [[]]
. # تغییرمسیر [[]]
چه موقع یک تغییرمسیر را باید حذف کنیم
[ویرایش]دلایل حذف تغییرمسیر
[ویرایش]تغییرمسیرهایی که یک یا چند شرط زیر را دارا باشند (و شامل استثناءهای فهرست‌شده در پایین این فهرست نشوند) می‌توانند حذف گردند:
- وقتی وجود تغییرمسیر باعث شود پیدا کردن نوشتارهای با عنوان مشابه توسط موتور جستجو بطور غیرمعقولی دشوار شود. مثلاً اگر عنوان «مقاله‌های جدید» به «مقاله» تغییرمسیر داده شود، هنگامی که خواننده «مقاله‌های جدید» را جستجو می‌کند زمان خیلی زیادی از او گرفته می‌شود تا اینکه به مقاله‌های جدید ویکی‌کتاب برسد.
- باعث سردرگمی خواننده شود. به عنوان نمونه تغییرمسیر از w:حقوق به w:کارمزد باعث گمراهی عدهٔ زیادی از کاربران می‌شود که توقع داشته‌اند صفحهٔ منبع اصلی اطلاعات راجع به رشتهٔ دانشگاهی حقوق یا علم حقوق را به آنها بدهد. (در صورتی که اهمیت صفحات مختلفی که w:حقوق می‌تواند به آنها ارجاع کند، در یک سطح باشد، یا نتوان یکی از آنها را کاربرد اصلی فرض کرد، بهتر است w:حقوق صفحه ابهام‌زدایی شود)
- باعث توهین به یک شخص، یا گروهی از اشخاص بشود. مثلاً ساختن صفحهٔ [[جنایتکار کثیف]] که تنها حاوی یک تغییرمسیر به صفحه w:آدولف هیتلر شود، پذیرفتنی نیست، و این تغییرمسیر باید حذف گردد.
- تغییرمسیری که تبلیغاتی یا اسپم باشد.
- تغییرمسیری که بی‌معنی‌ست، مثلاً تغییرمسیر [[سیب]] به [[پرتقال]]
- تغییرمسیر میان دو فضای نام از فضای نام مقاله به سایر فضاهای نام، مانند کاربر یا ویکی‌کتاب.
- تغییرمسیر خراب، بدین معنی که به صفحه‌ای ناموجود تغییرمسیر دهد، که در این صورت طبق وک:ت۱ و وک:ع۸ باید حذف سریع شود. منتها پیش از حذف باید بررسی شود که آیا می‌شود آن را به مقصد دیگری تغییرمسیر داد.
- در صورتی که تغییرمسیر تازه‌ساز یا معادلی بسیار مبهم برای عنوان نوشتار باشد، ندرتاً مفید واقع می‌شود. مشخصاً تغییرمسیری با زبان غیرفارسی برای نوشتاری که موضوعش به آن زبان (یا فرهنگی که با آن زبان صحبت می‌کند) نامرتبط باشد نباید ساخته شود. تغییرمسیرهای تازه‌ساز اشتباه یا بی‌مسمی طبق وک:ت۳ حذف می‌شود.
- در صورتی نیاز باشد مقالهٔ مقصد به عنوان تغییرمسیر انتقال یابد، اما صفحهٔ تغییرمسیر پیشتر ویرایش شده و دارای تاریخچه باشد، آنگاه باید صفحهٔ تغییرمسیر را حذف کرد تا راه برای نوشتار باز شود. در صورتی که در انتقال مناقشه‌ای نباشد برچسب وک:ع۶ بر آن بزنید، وگرنه به ویکی‌کتاب:درخواست انتقال بروید.
- در صورتی که تغییرمسیر بتواند تبدیل به نوشتار شود و مقصد تغییرمسیر اطلاعات قابل توجهی در مورد آن موضوع نداشته باشد.
خطای اسکریپتی: پودمان «see also» وجود ندارد.
بی‌طرفی تغییرمسیر
[ویرایش]برای تغییرمسیرها باید ویکی‌کتاب:قواعد نامگذاری رعایت شود و به علت مخفی بودن آنها از دید خوانندگان آزادی بیشتری در انتخاب آنها وجود دارد. بی‌طرف نبودن عنوان تغییرمسیر دلیل کافی برای حذف آن نیست. در بسیاری از موارد عنوان‌های غیر بی‌طرف ولی تأییدپذیر باید به یک عنوان بی‌طرف تغییرمسیر یابند که مرتبط با آن عنوان باشد. تغییرمسیرهای غیربی‌طرف معمولاً به سه دلیل زیر ساخته می‌شوند:
- مقالاتی که با عنوان‌های جانبدارانه یا طرفدارانه ساخته شده‌اند و به عنوان بی‌طرف انتقال یافته‌اند در نتیجه عنوان بی‌طرف به صورت تغییرمسیر باقی مانده‌است. (برای مثال en:Climategate → en:Climatic Research Unit email controversy)
- مقاله به عنوان ویکی‌کتاب:انشعاب محتوا ساخته شده‌است و حذف شده‌است و به محتوای اصلی تغییر مسیر داده شده‌است. (برای مثال en:Barack Obama Muslim rumor → حذف و تغییرمسیر به en:Barack Obama religion conspiracy theories)
- ممکن است موضوع مقاله توسط بعضی منابع خارج از ویکی‌کتاب به صورت بی‌طرفانه با آن عنوان بیان شده باشد که به‌طور معمول در ویکی‌کتاب برطبق ویکی‌کتاب:واژه‌هایی که باید از آنها دوری گزید و ویکی‌کتاب:دیدگاه بی‌طرف از آنها پرهیز می‌شود. مقاله مورد بحث هرگز از این اصطلاح استفاده نمی‌کند، اما به دلیل استفاده از این اصطلاح در گزارش برخی رسانه‌ها، تغییر مسیر راه‌های جایگزینی برای رسیدن به مقاله را ارائه می‌دهد.
برای این مورد عنوان جانبدارانه یا طرفدارانه می‌تواند به صورت تغییرمسیر برای عنوان بی‌طرف استفاده شود مانند en:Attorneygate برای en:Dismissal of U.S. attorneys controversy استفاده شود.
مقاله مورد بحث با عنوان بی‌طرفانه شناخته نمی‌شود و ساخت تغییرمسیر به افراد کمک می‌کند تا به آن دسترسی یابند چون در مطبوعات از نام طرفدارانه بیشتر استفاده می‌شود.
در انتها اگر تغییرمسیری جانبدارانه باشد و در جستجو به کاربرها کمک نکند باید برای حذف در وک:نبح پیشنهاد گردد و ممکن است دلیل حذف عنوان تهاجمی یا حمله‌ای یا تحقیرآمیز باشند (به عنوان مثال ساخت تغییرمسیرهای جوی بلاگز بازنده یا جوی بلاگز احمق برای مقالهٔ جوی بلاگز مجاز نیستند).
در هر صورتی که تغییرمسیر در منابع معتبر متعدد اصلی استفاده شده باشد، باید حتماً بماند حتی اگر بی‌طرف نباشد چون به جستجوی راحت‌تر در مورد آن مقاله کمک می‌کند. توجه کنید که وک:نبح مکانی برای جنگ و ستیز نیست.
تغییرمسیر از زبان دیگر (غیرفارسی)
[ویرایش]تغییرمسیرهای غیرفارسی، به مقاله‌ای که موضوع آن به زبان مورد نظر غیرمرتبط است، عموماً نباید ایجاد شوند[۱] به عنوان مثال، نباید تغییرمسیری مثل Apple را به مقالهٔ سیب ایجاد کرد. یک تغییرمسیر انگلیسی، در بعضی مواقع، مثل سرنام‌ها، می‌تواند مفید واقع شود. مثل تغییرمسیر HTML به مقالهٔ اچ‌تی‌ام‌ال.
برای توضیحات بیشتر بخش ضمیمه (در پائین صفحه) را مطالعه کنید.
تغییرمسیرهایی که نباید آنها را حذف یا اصلاح کرد
[ویرایش]اگر صرف وجود داشتن تغییرمسیر باعث شود که جست‌وجوهای کاربران با نتایج موفق بیشتری همراه باشد، بدون دلیل کافی نباید اقدام به حذف آن تغییرمسیر نمود.
ارجاع به خود، چرخه‌های معیوب
[ویرایش]شما مجاز نیستید در ویکی‌کتاب صفحه‌ای بسازید که به خودش تغییرمسیر بدهد. چنین صفحاتی نه تنها کار نخواهند کرد، که باعث دوبرابر شدن بار کاری سرورهای ویکی‌کتاب خواهند شد. به علاوه، شما با این کار خود باعث می‌شوید که آن عده از اعضای ویکی‌کتاب که به‌طور رایگان و داوطلبانه وقت و انرژی خود را در راه اصلاح ویکی‌کتاب صرف می‌کنند، این زمان و توان ارزشمند را برای اصلاح اشتباه ساده شما از دست بدهند.
همچنین شما اجازه ندارید دو صفحه را به گونه‌ای در ویکی‌کتاب بسازید که هر یک به دیگری تغییر مسیر دهد. به چنین وضعیت «چرخهٔ معیوب» در تغییرمسیر گفته می‌شود.
با کاربرانی که به‌طور آگاهانه نسبت به دو مورد اخیر اقدام کنند، برخورد خواهد شد.
انتقال
[ویرایش]
از کپی-پیست کردن مطالب یک صفحه در صفحه‌ای دیگر و سپس تغییر مسیر ایجاد کردن خودداری کنید زیرا باعث گم‌ماندن تاریخچهٔ مقاله می‌شود. تاریخچه‌ها در ویکی‌کتاب اهمیت دارد. برای اینکه تاریخچه پابرجا بماند، در بالای صفحه و در کنار آن ستاره، مثلث کوچکی کنار جعبه جستجو می‌بینید؛ بر آن کلیک کرده و گزینهٔ «انتقال» یا «صفحه منتقل شود» را کلیک کنید تا صفحه به انضمام تاریخچه‌اش منتقل شود.
اگر سامانه جلوی این کار را گرفت مورد را در ویکی‌کتاب:درخواست انتقال مطرح کنید. در موردی که مقاله‌ای از پیش وجود دارد، مقاله جدیدی ننویسید بلکه همان مقالهٔ ازپیش‌موجود را کامل کرده و گسترش دهید.
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ en:WP:R#DELETE مورد هشتم
ضمیمه
[ویرایش]- مشکلات تغییر مسیر لاتین به عنوان فارسی
- به علت هجوم بسیاری از مباحث علمی از زبان‌های اروپایی به زبان فارسی اگر قرار باشد عنوان‌ها لاتین شوند، باید همه عناوین مقالات علمی را به لاتین تبدیل کرد.
- اگر عنوان‌های لاتین به صورت تغییرمسیر باشند چون پیوندشان آبی است، شکل مقالات را به‌هم می‌ریزند و باعث می‌شوند که کسی به فکر جایگزینی آنها نباشد.
- برای یافتن یک عنوان یا موضوع نیاز نیست حتماً برای ان تغییرمسیر بسازیم. به کمک نوار جستجوی ویکی یا موتورهای جستجوی وبگاه‌های دیگر مانند گوگل، بینگ، یاهو به راحتی می‌توانید عنوان لاتین را که در مقاله به کاربرده‌شده‌است را بیابید به عنوان مثال:
- اگر کاربر عبارت 東京 را در نوار جستجو بنویسید مقالهٔ توکیو را خواهد یافت.
- در ویکی‌کتابی فارسی رباتی فعال است که پیوندهای قرمز لاتین موجود در مقالات و الگوها را با معادل میان‌ویکی‌اشان جایگزین (ترجمه) می‌کند. در صورت وجود تغییرمسیر لاتین این ربات نمی‌تواند پیوندهای لاتین درون مقاله را با معادل فارسی‌اش جایگزین کند.