تاریخ ایران/آل زیار
زیاریان یا آل زیار اهل شمال ایران (جنوب دریای خزر) بودند. مردآویچ سر سلسله آنان و فرزند زیار بود. او به همراه اسفار بن شیرویه به خدمت سامانیان درآمد. سپس به نام سامانیان بر آمل تاختند و علویان را شکست دادند. سپس اسفار با تصرف ری به حکومت شمال ایران رسید. چندی بعد به علت بی عدالتی‌ها و ستم‌هایش، به توطئه مردآویچ کشته شد.
مردآویچ در اوایل قرن چهارم هجری به سلطنت رسید. او قزوین و زنجان را متصرف شد. سپس اصفهان، همدان و دینور را به قلمرو خود افزود و اصفهان را پایتخت خود قرار داد. در آخر اهواز را گرفت. او با شورش علی پسر بویه در فارس مواجه شد ولی علی تا وقتی که مردآویچ زنده بود به نام او خطبه می‌خواند.
مردآویچ همزمان با جشن سده، قبل از اعلام رسمی سلطنتش در حمام توسط ترکان سپاهش به قتل رسید.
پس از او برادرش وشمگیر به شاهی رسید. از دیگر شاهان زیاری می‌توان به بیستون و انوشیروان اشاره کرد. قلمرو همه شاهان پس از مردآویچ از حوالی گرگان فراتر نرفت و اگر هم رفت با پشتیبانی سامانیان بود. در زمان محمود غزنوی نیز این حکومت به صورت محلی در گرگان وجود داشت.